نقطه کانونی بخشی از تصویر است که چشم بیننده را به سمت محلی که‌‌ می‌خواهید برجسته کنید یا مهمترین بخش تصویر،‌‌ می‌کشد. اگر‌‌ نمی‌دانید که چگونه این نقطه را ایجاد کنید، دستاورد آنچنانی در عکاسی نخواهید داشت.
عکاس های حرفه‌ای همگی این نقطه را در عکس های خود ایجاد‌‌ می‌کنند و اگر شما نیز تلاش‌‌ می‌کنید که عکس های مشابه خلق کنید پس این نکته را به خوبی یاد بگیرید. اگر هیچ نقطه کانونی در عکس نباشد، چشم بیننده سرگردان‌‌ می‌ماند زیرا هیچ بخش خاصی در عکس وجود ندارد که چشم را به سمت خود بکشد. نقطه کانونی تنها بخش کوچکی از عکس را اشغال‌‌ می‌کند اما کل عکس را‌‌ می‌سازد. ساده ترین شکل نقطه کانونی یک شئ ایزوله شده از یک فاصله در پس زمینه ساده است.

1 - قانون یک سوم
این قانون پایه‌ای عکاسی باید به خوبی آموخته و اجرا شود. اگر‌‌ می‌دانید که نقطه کانونی را در کجای عکس قرار دهید پس شما همیشه عکس های خوبی ثبت خواهید کرد. نقطه کانونی همیشه باید از مرکز تصویر خارج باشد و نباید هرگز در میانه تصویر قرار بگیرد. قانون یک سوم سوژه را در نقطه‌ای که توسط یونانیان باستان کشف شد و برای چشم خوشایند است قرار‌‌ می‌دهد. این نقطه طلایی در هر بار عکاسی شما را به موفقیت خواهد رساند. یک صفحه مشبک مانند بازی ایکس او را در نظر بگیرید. در این صفحه دو خط افقی و دو خط عمودی وجود دارد که یکدیگر را قطع‌‌ می‌کنند و تصویر را به سه بخش مساوی تقسیم‌‌ می‌کنند. نقاطی که این خطوط یکدیگر را قطع‌‌ می‌کنند، نقاط کانونی هستند. خط های افقی محل قرارگیری خط افق هستند. چشم انسان دوست دارد که سوژه را در این تقاطع‌ها ببیند. به عکس های مجلات و کتاب های عکس دقت کنید و ببینیید این قانون چند بار اجرا شده است و چشم های شما چگونه به سمت ان جلب‌‌ می‌شود.

2 - فوکوس انتخابی
این یک راه بسیار موثر برای جلب توجه بر روی سوژه‌‌ می‌باشد. شما لازم است که کاربرد صحیح دیافراگم و عمق تصویر را بدانید و بطور صحیح از آن استفاده کنید. به طور کلی این کار بسیار ساده است. تنظیماتی که انجام‌‌ می‌دهید، (به عنوان مثال f/2.8, f/4, f/5.6 و…) سایز دیافراگم را تغییر‌‌ می‌دهد. شما باید تنها در دیافراگم های پایین نگران این تاثیر باشید. اگر لنز شما بر روی f/1.2 تنظیم شود تصویر شفافی خواهید داشت، اما بشتر لنزها بر روی کمتر از f/4 یا f/2.8 تنظیم‌‌ نمی‌شوند زیرا لنزهایی که دیافراگم باز دارند قیمت گرانتری هم دارند. عمق زمینه محل فوکوس در مقابل و پشت سوژه است. با دیافراگم باز بر روی عدد f/2.8 جزئیات کمتری در فوکوس خواهد بود که همین ویژگی آنرا برای فوکوس انتخابی موثرتر خواهد ساخت.

3 - نوردهی
با نوردهی کم بخش هایی از تصویر (مثلا تاریک کردن آن) بخش هایی که روشن هستند بیشتر جلوه خواهند کرد. اگر شما قادر به استفاده موثر از این روش باشید بخش های روشن به عنوان نقطه کانونی جلوه خواند کرد و هر چیزی را که در این نقطه قرار دهید به عنوان نقطه فوکوس در عکس خواهد بود. اگر شما سوژه‌ای داشته باشید که روشن تر از بخش های تاریک باشد این روش بسیار موثر خواهد بود. راز موفقیت در این روش این است که بدانیم در تصویر نهایی چه چیز‌‌ می‌خواهیم و بتوانیم آنرا تصور کنیم.

4 - منبع نور
این گزینه دید عکاسی شما را به محدودیت‌ها هل‌‌ می‌دهد و اگر شما موقعیت‌ها و شانس‌ها را ببینید، عکس های خیره کننده‌ای خواهید داشت. روش استفاده از این روش این است که در جاییی که نور از پنجره به داخل‌‌ می‌آید یا امواج نور از میان ابرها‌‌ می‌تابند، سوژه را قرار دهید. آفتاب اواخر بعد از ظهر در نور کمتر محدوده‌ای را ایجاد خواهد کرد که از محیط اطراف بسیار روشن تر خواهد بود. تصویر حالا یک نقطه کانونی دارد که چشم‌ها را به سمت آن‌‌ می‌کشد. این روش در شب نیز وقتی یک پنجره روشن است و محدوده اطراف آن تاریک است نیز به کار‌‌ می‌آید. این روش را امتحان کنید و تصاویر دراماتیکی ثبت کنید.

5 - چشم ها
با قرار دادن چشم های افراد در دو سوم عکس، چشم های بیننده سریع به سمت این منطقه کشیده‌‌ می‌شود. وقتی سوژه به چیزی نگاه‌‌ می‌کند، چشمان شما به صورت طبیعی به نقطه‌ای که سوژه بر روی آن فوکوس کرده کشیده‌‌ می‌شود. هر وقت که از چشمان یک نفر عکس‌‌ می‌گیرید، چشم های او به صورت خودکار نقطه کانونی خواهد بود.

6 - دو نقطه کانونی
گاهی ممکن است شما دو نقطه کانونی داشته باشید و بین این دو نقطه رقابت باشد، اما‌‌ می‌توانید با استفاده از اندازه آنرا منحرف کنید. یکی از نقاط کانونی باید به صورت قابل توجهی بزرگتر باشد و چشم‌ها را به سمت خود بکشد، اما فورا توجه شما به نقطه کانونی کوچکتر کشیده خواهد شد. اگر این دو نقطه یک اندازه باشند چشم های بیننده بین آنها به سرعت حرکت خواهد کرد. بنابراین وقتی از دو نقطه کانونی استفاده‌‌ می‌کنید بسیار مراقب باشید.
نقطه کانونی برای هر عکسی لازم است و شما باید بتوانید این نقطه را در هر عکسی ایجاد کنید. عکس بدون نقطه کانونی بدون تنوع و بی تاثیر خواهد بود. وقتی شما عکاسی دیجیتال را یاد‌‌ می‌گیرید قرار دادن نقطه کانونی در موقعیت مناسب آن آسان و آسان تر خواهد بود. از عکاسی لذت ببرید.